KAZANIMLAR:
F.8.2.3.1. Örneklerden yola çıkarak mutasyonu açıklar.
F.8.2.3.2. Örneklerden yola çıkarak modifikasyonu açıklar.
F.8.2.3.3. Mutasyonla modifikasyon arasındaki farklar ile ilgili çıkarımda bulunur.
MUTASYON
- DNA ‘nın kendini eşlemesi sırasında oluşan hatalı eşleşmeler yada eşlenmeme gibi durumlarda genlerde ve kromozomlarda değişmeler meydana gelir.
- DNA’nın yapısında meydana gelen bu değişimlere mutasyon denir
•Mutasyonlar hem üreme hücrelerinde hem vücut hücrelerinde meydana gelebilir.
•Vücut hücrelerinde mutasyon olursa sadece o kişiyi etkiler. Kalıtsal değildir
•Üreme hücrelerinde mutasyon meydana gelirse kalıtsaldır. Yavru bireylere aktarılır
Mutasyon kendiliğinden meydana gelebileceği gibi çevresel faktörler de mutasyona neden olabilir.
Mutasyona neden olan çevresel faktörler :
- Radyasyon
- X ışını
- Sigara katranı
- Yüksek sıcaklık
- Ultraviyole ışınlar
- Ateşli hastalıklar
- Katkı maddeleri
- Ultroviyole ışınlar
•Oluşan mutasyonlar farklı genetik özelliklerin ortaya çıkmasına neden olur.
•Mutasyonlar canlılarda yararlı ya da zararlı sonuçların oluşmasına neden olabilir.
ZARARLI MUTASYONLAR
Canlılarda çeşitli hastalıkların ve rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur. Canlıların sağlığını bozucu ve öldürücü özelliğe sahip mutasyonlardır
YARARLI MUTASYONLAR
Hücrelerin yaşama ve çoğalma şansını arttıran mutasyonlara yararlı mutasyon denir. Yararlı mutasyonlar yeni kalıtsal özelliklerin oluşmasına neden olur. Yeni canlı türlerinin oluşmasına neden olarak kalıtsal çeşitliliğe (biyoçeşitlilik) katkıda bulunur.
Yararlı mutasyonlar ;
- Bitki ve hayvanlarda ürün verimliliğini arttırabilir.
- Daha büyük bitkiler
- Çok sayıda tohuma sahip bitkiler
- Daha lezzetli ve dayanıklı meyve ve sebzeler
- Bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç kazanmaları
- Van kedisi
- Ankara kedisi
- Çekirdeksiz üzüm. Biyoçeşitliliğin artmasına neden olan mutasyonlardır
MODİFİKASYON
Canlılarda çevre etkisiyle ortaya çıkan ve genlerde değişime neden olmadan sadece genin işleyişini etkileyen değişimlere modifikasyon denir. Canlının dış görünüşünde meydana gelen kalıtsal olmayan değişmelere denir. Genotip de değişim olmaz fenotip de değişim olur .
Modifikasyona neden olan etmenler ;
- Sıcaklık
- Su
- Beslenme şekli
- Isı miktarı
- Toprağın pH değeri
- Nem
- Basınç
- Yaşanılan ortam
- Işık
MODİFİKASYON ÖRNEKLERİ
Mutasyon ve Modifikasyonun Özellikleri
ETKİNLİKLER