GÖKYÜZÜNDEKİ KOMŞUMUZ : GÜNEŞ
KAZANIMLAR
FB.5.1. Gökyüzündeki Komşumuz: Güneş
FB.5.1.1.1. Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgileri kaydedebilme
a) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği araçları kullanarak Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bilgileri bulur.
c) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bulduğu bilgileri doğrular.
ç) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder
Kendi enerjisini kendi içinde üreten, çevresine ısı ve ışık yayan, küresel şekilli, doğal gök cisimlerine yıldız denir.
Güneş kendi enerjisini kendi içinde hidrojeni helyuma dönüştürerek üreten, Dünya’nın ısı ve ışık kaynağı olan orta büyüklükte bir yıldızdır.
Güneş çeşitli gazlardan (%73 Hidrojen, %25 Helyum ve %2 diğer elementler) oluşur.
Güneş, Dünya’daki yaşamın temel kaynağıdır. Çünkü;
- Fotosentez yoluyla bitkilerin besin üretmesini sağlar,
- Isı ve ışık vererek yaşamı sürdürülebilir kılar,
- Enerji döngülerini başlatır,
- iklimi düzenler ve D vitamini sentezine yardımcı olur.
Güneş de Dünya gibi katmanlardan oluşur ve şekli küreye benzer.
Güneşte etrafına göre daha soğuk olan bölgeler koyu renkle gözlemlenir. Bu koyu renkli bölgelere Güneş lekeleri denir
Galileo Galilei, Güneş yüzeyindeki lekelerin yer değiştirdiğini gözlemlemiştir. Kendi icat ettiği teleskopla yaptığı bu gözlemler ile Güneş’in kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine dönme hareketi yaptığı sonucuna ulaşmıştır.
Güneş, Dünya’dan göründüğünden çok daha büyüktür. Güneş’in çapı Dünya’nınkinden yaklaşık 109 kat daha büyüktür. Güneş’in içine yaklaşık 1 milyon 300 tane Dünya sığabilir.
Dünya’ dan bakıldığında Güneş’in olduğundan daha küçük görünmesi, Güneş’in Dünya’ya olan yaklaşık 150 milyon kilometrelik mesafesiyle ilgilidir. Uzak cisimler, yakın cisimlere göre daha küçük görünür.
- Cisimler gözlemciden uzaklaştıkça daha küçük görülür.
-
- EKSTRA BİLGİ: Güneş orta büyüklükte bir yıldız olmasına rağmen diğer yıldızların daha küçük görünmesinin nedeni büyük yıldızların Dünyaya uzaklıklarının daha fazla olmasıdır.
Güneşi gözlemlerken dikkatli olunmalıdır. Küçük bir mercek ile Güneş ışınları kağıdı tutuşturabilir.
Bu nedenle; Güneş’e dürbün, mercek ve teleskop gibi araçlar kullanarak direkt bakılmamalıdır.
Güneş ışınları göze zarar verebileceği için ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Bunu önlemek için Güneş’e özel filtreli teleskoplar veya filtreli araçlar ile bakılmalıdır.
