5.SINIF
5.SINIF 2.ÜNİTE SÜRTÜNME KUVVETİ 4. BÖLÜM GÜNLÜK YAŞAMDA SÜRTÜNME KUVVETİ
Günlük hayatımızda sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz etkileriyle karşılaşılabilir.
Sürtünme kuvvetinin olumlu yönleri;
- Araba Frenleme: Sürtünme kuvveti sayesinde araçlar durabilir.
- Yazı Yazma: Kalemle yazı yazarken kağıtla sürtünme oluşur.
- Yürüyüş: Yürürken ayakkabı ile zemin arasındaki sürtünme bizi kaymaktan korur.
- Tırmanış: Dağcılıkta eller ve ayaklar sürtünme ile kaymadan tutulur.
- Taşıma: Cisimlerin elden kaymaması için sürtünme gerekir.
- Paraşüt Açılması: Paraşüt hava ile sürtünerek düşüş hızını yavaşlatır.
- Eldiven Kullanımı: Spor eldivenleri tutuşu artırır.
Sürtünme kuvvetinin olumsuz yönleri;
- Makine Parçalarındaki Aşınmalar: Parçaların sürtünmesi aşınmaya ve bozulmaya yol açar.
- Kapı Menteşelerinin Gıcırdaması: Sürtünme nedeniyle menteşeler aşınır ve düzgün çalışmaz.
- Kumaşların Eskimesi: Sürtünme, giysi ve kumaşların yıpranmasına neden olur.
- Kitap Sayfalarının Yıpranması: Sık açılıp kapatılan sayfalar sürtünmeden yırtılır ve incelir.
Sürtünme kuvvetinin etkilerini azaltmak ya da arttırmak için geliştirilen yöntemler vardır.
- Karlı ve buzlu zeminde ilerleyemeyen aracın lastiğine zincir takılması,
- Haltercilerin ellerine pudra sürmesi,
- Futbolcuların çivili ayakkabı (krampon) giymeleri sürtünme kuvvetini arttırmak için yapılan uygulamalardan bazılarıdır.
- Kapı menteşelerini yağlanması,
- Araç motorlarının yağlanması,
- Valizlere teker takılması,
- Yüzeylerin pürüzlülüğünü azaltmak için cilalama yapılması sürtünme kuvvetini azaltmak için yapılan uygulamalardan bazılarıdır.
SUDAKİ SÜRTÜNME KUVVETİ ( SU DİRENCİ )
Su direnci su içinde hareket eden canlı ve cansız cisimlerin hareketini zorlaştırır.
Su Direncini Azaltabilmek İçin Neler Yapılabilir?
- Yüzücülerin mayo ve bone kullanması,
- Suya atlarken yüzücülerin ellerini birleştirerek atlamaları,
- Suda yaşayan bazı canlıların burunlarının sivri olması,
- Gemilerin önünün “V” şeklinde sivri olması,
HAVADAKİ SÜRTÜNME KUVVETİ ( HAVA DİRENCİ )
Havadaki sürtünme kuvvetine hava direnci denir. Hava direnci havadaki cisimlerin hareketini zorlaştırıcı, yavaşlatıcı etki yapar. Havadaki cismin hava ile temas eden yüzeyi ne kadar fazla ise o cisme etki eden hava sürtünme kuvveti (hava direnci) o kadar fazladır.
Hava Direncini Azaltabilmek için Neler Yapabiliriz ?
- Uçakların uç kısmının sivri olarak tasarlanması,
- Yarış arabalarının sürtünmeyi azaltacak şekilde tasarlanması.
