GÖK CİSİMLERİ
KAZANIMLAR:
F. 7. 1. 2. 1. Yıldız oluşum sürecinin farkına varır.
F. 7. 1. 2. 2. Yıldız kavramını açıklar.
F. 7. 1. 2. 3. Galaksilerin yapısını açıklar.
F. 7. 1. 2. 4. Evren kavramını açıklar.
Dünya’nın atmosferi dışında kalan ve her şeyi içine alan sonsuz boşluğa uzay denir.
Uzay boşluğunda yer alan tüm gök cisimlerine:
- Gezegenler ,
- Asteorit ,
- Yıldız
- Galaksiler gibi yapılar örnektir.
Dünya ile birlikte her şeyi içine alan sonsuz boşluğa evren denir.
BULUTSU (NEBULA)
- Yıldızlar arası boşluklarda yer alan ve bulutu andıran gök cisimlerine bulutsu denir. Bulutsular yıldızların ve pek çok gökcisminin ham maddesidir. Yani bulutsular yıldızların doğum yeridir.
- Bulutsuların yapısında Hidrojen bulunan , toz ve diğer maddelerin kütle çekim kuvvetinin etkisiyle bir araya gelip belirli bölgelerinin sıkışıp yoğunlaşması ile yıldızlar oluşur.
BULUTSU ÖRNEKLERI;
Bilim insanları bulutsuların taşıdıkları özelliklere göre çeşitli isimlendirmişlerdir.
- At başı Bulutsusu
- Orion Bulutsusu
- Sarmal Bulutsusu
- Tarantula Bulutsusu
- Kartal bulutsusu
- Kelebek bulutsusu
- Yengeç bulutsusu
- Kedi gözü bulutsusu
- Barnard 59 bulutsusu bulutsulara örnektir.
YILDIZ
- Bulutsu (nebula) adı verilen yüksek sıcaklıktaki yoğun gaz ve toz bulutlarının bir araya gelmesiyle oluşan gök cisimlerine yıldız denir.
- Yıldızlar etraflarına ısı ve ışık yararlar
- Yıldızlar canlı degildir. Ama doğar, büyür ve ölürler.
- Yıldızların şekilleri küreseldir
- Dünya’dan yıldızlar titreşimli görülür. Bunun nedeni ışığın atmosferde kırılmasıdır.
- Yıldızların yaşamını kütlesi belirler. Kütlesi ne kadar büyük ise yaşamı o kadar kısa olur.
- Yıldızlar hareket halindedir. Ancak Dünya’dan çok uzakta oldukları için durağan gibi algılanır.
- Her gök cismi yıldız değildir.
Yıldızlar sıcaklıklarına göre farklı renklerde görülürler
YILDIZLARIN YAŞAM DÖNGÜSÜ
Görseldeki ? işaretlerine tıklayarak açıklamalara ulaşabilirsiniz
TAKIM YILDIZI
•Gökyüzünde birarada görünen yıldız kümelerine takım yıldızı denir.
- Büyükayı
- Büyük köpek
- Başak
- Küçükayı
- Kral
- Aslan
- Orion (Avcı)
- Ejderha
•Takım yıldızlarını, oluşturan yıldızlar birbirlerinden çok uzaktadır.
•Yıldızları birbirine yakın görmemizin nedeni yıldızları uzaktan gözlemlememizdir
KUYRUKLU YILDIZ
- Buz, gaz ve toz bulutlarından oluşan gök cisimleridir
- Kendiliğinden ışığı yoktur, çevresinden aldığı ışığı yansıtır.
- Yıldız degildir. Isı ve ışık yaymaz
- En çok bilinen kuyruklu yıldızlar;
- Halley
- Hale Bopp Ikaye Zhang
IŞIK YILI
•Uzaydaki gök cisimleri arasındaki mesafeyi metre veya kilometre cinsinden hesaplamak zor olduğu için gök cisimleri arasındaki uzaklık birimi olarak ışık yılı birimi kullanılır.
•Işığın boşlukta 1 yılda aldığı mesafeye ışık yılı denir
- 1 ışık yılı = 9.46.10 km
GALAKSİ (GÖKADA)
- Güneş, diğer yıldızlar, bulutsular, gezegenler, uydular bir araya gelerek galaksileri (dev sistemleri) oluştururlar. Galaksiler dönme hareketi yaparlar
- Galaksiler şekil bakımından 4 gruba ayrılır;
- Eliptik galaksiler
- Sarmal galaksiler
- Düzensiz galaksiler
- Çubuklu sarmal galaksiler
- Dünya Samanyolu Galaksisinin Avcı (Orion) kolu üzerinde bulunur.
- Samanyolu galaksisi sarmal galaksi görünümündedir
- Sarmal yapıda olan bir diğer galaksi ise Andromeda galaksisidir.
- Eliptik yapıda olan Sambrero galaksisidir.
- Galaksiler tek tek bulunabildiği gibi gruplar halindede bulunabilirler.
EVREN
- Evren gördüğümüz ve göremediğimiz her yeri kapsar. Dünya’mız. Güneş, yıldızlar , diğer gezegenler, bulutsular , galaksiler evrenin içindedir.
- Evrenin içinde birçok gök cismi vardır.
- Büyüklük Sıralamasına göre;
- Evren > Galaksi > Sistem > Gezegen
EVRENIN OLUŞUMU ILE ILGILI GÖRÜŞLER
- Newton’a göre; Evren hareketsizdir. Belirli bir başlangıcı yoktur. Sonsuzdan beri var ve sonsuza kadar varlığını devam ettirecektir.
- Bing Bang teorisine göre; “Georges Lemaitre “nin teorisidir. Teoriye göre, evren hareketlidir. Sürekli genişlemektedir. Evrenin 1.5 milyar yıl önce büyük patlama ile meydana geldiğini yani evrenin bir başlangıcı olduğunu söyler
